“สวัดดีปี๋ใหม่เมืองเจ้า” แน่นอนค่ะใกล้จะถึงเทศกาลสงกรานต์ในอีกไม่กี่วัน ครั้งนี้ปุณปั้นก็เลยจะมาพูดถึงประเพณีสงกรานต์ว่า ที่เชียงใหม่เขาทำอะไรกันบ้าง?
คนทางเหนือจะเรียกประเพณีสงกรานต์ว่า “ปี๋ใหม่เมือง” สงกรานต์ล้านนา ถือว่าเป็นประเพณีสำคัญของชาวเหนือ หรือ ชาวล้านนา โดยเป็นประเพณีที่สืบเนื่องมานาน โดยจะนับเหมือนเป็นวันเริ่มต้นใหม่ของปีของคนเหนือ โดยทางโหราศาสตร์เชื่อว่า วันสงกรานต์จะเป็นช่วงเวลาที่พระอาทิตย์เคลื่อนจากราศีมีนเข้าสู่ราศีเมษ ซึ่งตรงกับวันที่ 13, 14,15 เมษายนของทุกปี ซึ่งในระหว่าง 3 วันนี้ ก็จะมีกิจกรรมต่าง ๆ ให้ได้ทำกัน เช่น การทำความสะอาดบ้านเรือน เข้าวัดทำบุญ การขนทรายเข้าวัด ก่อเจดีย์ทราย สรงน้ำพระ รดน้ำดำหัวผู้หลักผู้ใหญ่ และการละเล่นสาดน้ำของหนุ่มสาว (แต่ด้วยสถานการณ์โควิดตอนนี้ก็อาจจะต้องงดกิจกรรมการละเล่นสาดน้ำ) โดยวันสำคัญในช่วงเทศกาลปีใหม่เมือง ได้แก่
วันสังขารล่อง
ในวันที่ 13 เมษายน จะเรียกว่าวันมหาสงกรานต์ เป็นวันสิ้นปีเก่าเข้าสู่วันขึ้นปีใหม่ ในช่วงเช้าทุกคนเขาก็จะเริ่มเก็บกวาดทำความสะอาดบ้าน เพื่อชำระล้างสิ่งไม่ดีออกไปจากบ้าน เป็นการต้อนรับปีใหม่ บางบ้านก็จะยิงปืน หรือจุดประทัด หรือทำอะไรให้เกิดเสียงดัง เพื่อไล่สิ่งไม่ดีต่าง ๆ ออกไป ช่วงบ่ายก็จะเป็นการชำระร่างกายให้สะอาด แต่งตัวด้วยเสื้อผ้าใหม่เพื่อต้อนรับปีใหม่ที่จะเข้ามาถึงค่ะ
วันเนาหรือวันเน่า
ในวันที่ 14 เมษายน จะเรียกว่าวันเนาหรือวันเน่าค่ะ ในวันนี้คนโบราณมีความเชื่อว่า ห้ามพูดจาไม่ดีต่อกัน ห้ามทะเลาะกัน หรือ ห้ามอารมณ์เสีย เพราะจะทำให้โชคไม่ดีไปตลอดปีค่ะ ส่วนช่วงบ่ายที่วัด ก็จะมีกิจกรรมเตรียมงานทำบุญสงกรานต์ และมีกิจกรรมขนทรายเข้าวัดเพื่อเตรียมก่อเจดีย์ทรายนั้นเองค่ะ และในวันนั้นก็จะเป็นที่ทุกบ้านจะจัดเตรียมทำขนมในช่วงเทศกาล เป็นขนมที่นิยมทำกันในช่วงปีใหม่ค่ะ ได้แก่ ขนมจ๊อก (แอบกระซิบเป็นขนมที่ปุณปั้นชอบมากเลยค่ะ ในช่วงเทศกาลปี๋ใหม่เมือง) ขนมเกลือ ขนมชั้น ขนมลิ้นหมา ขนมวง และขนมกล้วย แต่ละบ้านก็จะมานั่งห่อขนมกัน ส่วนที่บ้านของปุณปั้นก็จะชอบห่อขนมจ๊อกค่ะ ไส้มะพร้าว ไส้ถั่ว แต่บ้านนี้เน้นมาทางไส้มะพร้าว เพราะชอบทานไส้นี้มากกว่าค่ะ 555
วันพญาวัน หรือ วันพระญาวัน
ในวันที่ 15 เมษายน คนทางเหนือจะเรียกว่าเป็นวันพญาวัน จะเป็นวันที่ทุกบ้านจะพากันเข้าวัด สรงน้ำพระ ทำบุญอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลให้แก่ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว มีการรดน้ำดำหัว ขอพรจากผู้สูงอายุ หรือ ผู้ใหญ่ในบ้าน หรือถือว่าเป็นวันรวมญาตินั้นเองค่ะ ขอพรผู้ใหญ่เพื่อให้เป็นสิริมงคลให้กับตัวเอง หลังจากรดน้ำดำหัวเสร็จแล้วก็จะเป็นการละเล่นสาดน้ำกันค่ะ (เนื่องจากสถานการณ์โควิด อาจทำให้ไม่มีกิจกรรมการละเล่นสาดน้ำ)
ทั้งหมดนี้ก็จะเป็นกิจกรรมที่คนเหนือหรือคนเมือง จะทำกันในช่วงระยะเวลาของประเพณีสงกรานต์ค่ะ ยิ่งใกล้จะถึงเทศกาลแล้วก็ต้องบอกเลยว่าทุกคนต่างพากันกลับบ้าน มาเยี่ยมพ่อแม่ ญาติพี่น้อง ใครที่อยู่ต่างจังหวัดกำลังจะเดินทาง ก็ขอให้เดินทางโดยสวัสดิภาพนะคะ ดูแลตัวเองกันดี ๆ ด้วย เพราะในช่วงระยะเวลานี้ ยังคงมีเจ้าโรคระบาด อย่างโควิดอยู่ อดทน และสู้ ๆ กันต่อไปนะคะทุกคน เราจะต้องรอดและผ่านมันไปด้วยกันค่ะ
